Gepubliceerde artikelen
Nrc.next | De Groene Amsterdammer | De Standaard (B) | AD | Panorama | Pitch
De Standaard (B) – Vreemde Plaatsnamen
Santa Claus
Indiana, Verenigde Staten
Op een koude decemberavond bleven de dorpelingen na afloop van de mis bijeen in de kerk. Voor de zoveelste keer bespraken ze de kwestie van hun naamloze dorp. De nederzetting beginnen was een hele klus geweest, er een naam voor bedenken bleek niet minder lastig.
Plotseling opende een rukwind de kerkdeur, sneeuwvlokken dwarrelden naar binnen, in de verte weerklonken de bellen van een arrenslee. ‘De kerstman!’ riepen de aanwezige kinderen, terwijl ze naar de deur holden. Op die kerstavond in 1852 noemde het naamloze plaatsje zichzelf Santa Claus, tot volle tevredenheid van zijn bewoners. Daarna gingen de dorpelingen weer over tot de orde van de dag.
In 1920 gebeurde er voor het eerst iets wat alleen in Santa Claus kon gebeuren: op het postkantoor kwamen enkele aan de kerstman gerichte brieven binnen. Postbode Jim Martin kroop in de huid van kerstman en beantwoorde de brieven persoonlijk, om de schrijvende kinderen niet teleur te stellen. Het bleef niet bij die paar brieven. Enkele jaren later moest de postbode hulpkerstmannen ronselen om het werk nog af te krijgen. De brievenstroom is inmiddels aangezwollen tot tienduizenden per jaar. Alle kerstpost wordt nu beantwoord door de gesponsorde Santa Claus American Legion.
De founding fathers van Santa Claus waren immigranten, de kerstman ook. Hij begon zijn carrière als gulle bisschop van de Turkse stad Myra, maakte in de Lage Landen naam als kindervriend Sinterklaas en reisde met Nederlandstalige emigranten mee naar Amerika. Daar verpopte hij zich tot Santa Claus. Wellicht heeft hij in het Belgische Sint-Niklaas de voorbereidingen getroffen voor zijn oversteek naar Amerika. Dat de kerstman eruitziet zoals hij eruitziet en lacht zoals hij lacht, is te danken aan Coca-Cola-advertenties uit 1930. De ontwerper die door de frisdrankmaatschappij aan het werk was gezet om een kersttekening voor Coca-Cola te maken vroeg zijn buurman om voor hem te poseren. Deze meneer Prentice, een gezellige dikkerd met een witte baard en bulderende ‘ho ho ho’-lach, leek hem een goed model. Dat vond de rest van de wereld ook. Nog steeds ziet de kerstman er uit als buurman Prentice in de bedrijfskleuren van Coca Cola, rood en wit.
Met de kinderbrieven en de Coca-Cola-reclames kwam ook de toeristenstroom naar Santa Claus op gang. Er was in het dorpje alleen niets te vinden wat aan Kerstmis deed denken. Een volwassene maalt daar niet om, maar een kind is teleurgesteld als in een plaatsje met de naam Santa Claus niets aan de kerstman herinnert. Dat zette industrieel Louis J. Koch aan het denken. Koch, vader van negen kinderen, toonde dat hij kon zich goed kon verplaatsen in tere kinderzieltjes (en zijn eigen portemonnee). Hij bedacht iets wat alle kinderen leuk gingen vinden en een miljardenindustrie op gang zou brengen: het themapark. In 1946 opende Santa Claus Land zijn deuren. De topattractie was een echte kerstman. Of Walt Disney ook op schoot bij kerstman heeft gezeten vermelden de anekdotes niet, maar zeker is dat hij zich in Santa Claus Land liet inspireren tot het beginnen van een eigen themapark.
De open gewaaide kerkdeur uit 1852 heeft tot een bloeiende kerstindustrie geleid. Alles in Santa Claus draait om Kerstmis. Loop door de straten of blader door de bedrijvengids en je vindt namen als Santa’s Lodge, Christmas Boulevard, Rudolph Lane, Ho Ho Ho Video en Christmas Lake Golfcourse. Santa Claus Land wordt beheerd door –hoe kan het anders– Ho Ho Holdings.
Lang voordat postbode Jim Martin uit het plaatsje Santa Claus namens de Kerstman brieven aan kinderen schreef deed de beroemde schrijver Tolkien (In de ban van de Ring, The Hobbit) dat al. Die brieven waren voor zijn kinderen. Jarenlang dook Tolkien in december helemaal onder in in de wereld van de Kerstman. En hij hield het niet alleen bij fantasierijke verhalen, hij maakte er ook tekeningen bij. Niet genoeg aan Tolkien, dan moet je hier zijn.
Terug naar De Standaard